تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها

آیا ناخن‌های ما می‌توانند نشانه‌هایی از یک بیماری را نشان دهند؟ ناخن‌های سالم با یک بستر صورتی و قوی مشخص می‌شوند و هر گونه مشکلی در آنها می‌تواند به ما بگوید که احتمالا مشکل یا یک بیماری در بخشی از بدن در حال ظهور است. لکه‌های سفید، برآمدگی روی ناخن‌ها، ضخیم شدن آنها یا تغییر در رنگ و بافت ناخن همگی شاید در برخی مواقع نشان دهنده یک بیماری در بدن ما باشد. گاهی مشکلات ساده است و دلایلی مانند کمبود ویتامین‌ها دلیل ناهنجاری ایجاد شده در ناخن هاست.

حتی گاهی عدم رعایت بهداشت و سلامت ناخن‌ها موجب شکنندگی آنها می‌شود و اغلب مواقع مشکلات ناخن‌ها به دلیل آسیب دیدگی یا قرار گرفتن بیش از حد در معرض رطوبت ایجاد می‌شود. با این حال ممکن است برخی مشکلات مزمن زمینه ای هم با حالت بد ناخن‌های دست ما ارتباط داشته باشد، چرا که به نظر می‌رسد سلامت ناخن‌ها ارتباط نزدیکی با عملکرد خوب بدن ما در سایر مناطق دارد. در این مقاله با ما همراه باشید تا به شما بگوییم که چطور امکان تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها وجود دارد و چه حالت‌هایی به چه مشکلاتی مرتبط است.

حالت‌های مختلف ناخن با چه بیماری‌هایی مرتبط است؟

به صورت کلی مشکلات مختلف بدن در قسمت‌های حساسی مانند کبد، ریه‌ها، قلب و کلیه می‌توانند در ظاهر ناخن‌های ما نمود پیدا کنند. علاوه بر این کمبود مواد معدنی و ویتامین‌ها، کم خونی یا کمبود مواد ضروری در بدن نیز می‌تواند با شرایط ناخن مرتبط باشد. ناخن‌ها ممکن است سفید رنگ، برآمده، دارای موج، خراشیده شده، شکننده، ته رنگ گلگون و رنگ پریده باشند.

به صورت کلی حالت‌های مختلفی که ممکن است در ناخن‌ها دیده شود شامل تغییراتی در رنگ ناخن‌ها، بافت آنها، دوام و کیفیت ناخن‌ها می‌شود. به هر حال شناخت حالت‌های مختلف و ارتباطی که می‌تواند با بیماری‌های مختلف در بدن داشته باشد را می‌توان کلیدی برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها و پیشگیری از مشکلات جدی‌تر در نظر گرفت. در ادامه بر اساس هر حالت، احتمالاتی که وجود دارد را بررسی می‌کنیم.

ناخن‌های رنگ پریده

یکی از حالت‌های رایج که می‌توان از آن برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها کمک گرفت، ناخن‌های رنگ پریده است. ناخن‌های رنگ پریده که با عنوان لوکونیشیا نیز شناخته می‌شوند، ناخن‌هایی را توصیف می‌کند که تا حدی یا کاملاً رو به رنگ سفید و بی رنگ هستند. در این شرایط عوامل مختلفی مانند ضربه به ناخن‌ها، کم خونی، کمبودهای غذایی و مواد ضروری بدن، بیماری‌های قلبی یا بیماری‌های کلیوی و حتی مسمومیت می‌توانند با ناخن‌های رنگ پریده ارتباط داشته باشند.

ناخن‌های شکننده و ضعیف

یکی از رایج‌ترین مشکلات ناخن‌ها که اکثر افراد هم آن را تجربه می‌کنند، شکنندگی ناخن هاست. ناخن‌های زبر، شکننده، دارای شکاف که ممکن است به راحتی ترک بخورند از شایع‌ترین مشکلات ناخن است. به صورت معمول ناخن‌های دست به دنبال رطوبت زیاد و خشک شدن مکرر ناخن‌ها شکننده می‌شوند. خصوصاً افرادی که زیاد از آب استفاده می‌کنند و برای مثال در زمان شستن ظروف از دستکش هم استفاده نمی‌کنند.

با وجودی که معمولا مراقبت نکردن از ناخن‌ها دلیل این شکنندگی است، اما در برخی موارد ناخن‌های شکننده ممکن است نشانه کم کاری تیروئید یا کمبود آهن در بدن باشد که برای تشخیص این موارد باید سایر علائم را بررسی کرد و به تست‌های تشخیصی تکمیلی نیاز است. اگر ناخن‌ها در کنار شکنندگی و ترک خوردن رنگشان نیز متمایل به زرد است، می‌توان این حالت را نشانه ای از وجود یک عفونت قارچی در نظر گرفت.

ناخن‌های نرم و بسیار ضعیف

ناخن‌های نرم و ضعیف یک درجه بدتر از ناخن‌های شکننده اند و قبل از این که به اندازه خاصی برسند سریع می‌کنند و خم می‌شوند. ناخن‌های نرم نیز معمولا در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض رطوبت یا مواد شیمیایی ایجاد می‌شوند. مواد شوینده، مایعات پاک کننده، مایعات و شوینده‌های اسیدی، استفاده از استون و پاک کننده‌های ناخن یا انجام مانیکور و استفاده مکرر از لاک ژل و ... می‌توانند به مرور زمان ناخن‌ها را نرم و ضعیف کنند.

با این حال گاهی دلیل ناخن‌های ضعیف کمبود ویتامین‌های B، کلسیم، آهن یا اسیدهای چرب مرتبط است. در نتیجه نرمی ناخن‌ها موردی است که می‌توان از آن برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها کمک گرفت.

ناخن‌های سفید با لبه‌های تیره‌تر

یک حالت دیگر یا بهتر است بگوییم یکی از انواع مشکلات ناخن که می‌توان بر اساس آن شرایط سلامتی بدن را بررسی کرد، ناخن‌های سفیدی است که عمدتاً لبه‌های تیره‌تری دارند. این حالت می‌تواند نشان دهنده مشکلات کبدی، خصوصاً هپاتیت باشد. در بسیاری از موارد انگشتان دست هم زرد می‌شوند که نشانه دیگری از مشکل کبدی است. بنابراین این مشکل در ناخن‌ها را می‌توان معیاری مهم برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها در نظر گرفت.

لکه‌های سفید روی ناخن‌ها

لکه‌های سفیدی که به صورت تصادفی روی ناخن‌ها ظاهر می‌شوند عموما بی ضررند و بیشتر در اثر آسیب ایجاد می‌شوند. مواردی مانند ضربه زدن به نوک ناخن‌ها یا ضربه‌ها و آسیب‌های مکرر در اثر مانیکور (سوهان کشی روی ناخن‌ها) می‌توانند دلیل ظاهر شدن این لکه‌ها باشند. سایر علل بالقوه که می‌تواند با این لکه‌های سفید روی ناخن‌ها مرتبط باشد شامل کمبود روی، عفونت قارچی یا واکنش‌های آلرژیک می‌شود.

ناخن‌های زرد رنگ

در برخی از افراد رنگ ناخن‌ها به زرد تغییر می‌کند و حالتی بسیار غیر معمول می‌گیرد. این حالت می‌تواند یک نشانه جدی از وجود یک مشکل باشد. یکی از شایع‌ترین دلایل زردی ناخن‌ها عفونت قارچی است. با بدتر شدن عفونت، بستر ناخن ممکن است جمع شود و ناخن‌ها ضخیم و خرد شوند. در موارد نادر، ناخن‌های زرد می‌تواند نشان دهنده یک بیماری جدی‌تر مانند بیماری شدید تیروئید، بیماری ریوی، دیابت یا پسوریازیس باشد.

ناخن‌های آبی رنگ

هر چند این مشکل ممکن است کمی نادرتر باشد، اما در برخی افراد مشکل ناخن‌ها متمایل شدن رنگ آنها به رنگ آبی است. برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌هایی که به رنگ آبی متمایل شده اند باید یک نکته مهم را در نظر گرفت و آن این است که عمدتاً میزان اکسیژن رسانی در بدن به میزان قابل توجهی ابتدا در ناخن‌های ما مشخص می‌شود. در نتیجه ناخن‌هایی با رنگ مایل به آبی می‌تواند به این معنی باشد که بدن اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند.

این می‌تواند نشان دهنده یک مشکل ریوی مانند آمفیزم باشد. برخی از مشکلات قلبی می‌تواند با ناخن‌های مایل به آبی همراه باشد. زمانی که بیماران در اتاق عمل تحت بیهوشی کامل هستند، تیم جراحی با بررسی شرایط و رنگ ناخن‌ها می‌تواند شرایط سلامتی بیمار را تشخیص دهد که یکی از این حالت‌ها کاهش اکسیژن رسانی و کبودی و آبی شدن ناخن هاست.

ناخن‌های موج دار

یکی دیگر از حالت‌های ناخن که باید برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها با آن آشنا بود، ناخن‌های موج دار است. به صورت معمول اگر سطح ناخن موج دار یا حفره دار است، ممکن است نشانه اولیه پسوریازیس یا آرتریت التهابی باشد. تغییر رنگ ناخن شایع است. در این شرایط پوست زیر ناخن می‌تواند قرمز مایل به قهوه ای به نظر برسد. وجود حالت حفره مانند یا سوراخی شکل روی ناخن‌ها که همراه با لکه‌های پوستی خشک و پوسته پوسته شدن است می‌تواند به آلوپسی آره آتا که یک بیماری خود ایمنی است هم ربط داشته باشد.

ناخن قاشقی

اگر ناخن‌هایتان مانند قاشق بیرون زده به نظر می‌رسند، ممکن است کم خونی، کم کاری تیروئید یا مشکلات کبدی داشته باشید. با پزشک خود تماس بگیرید تا بفهمید چه چیزی باعث این عارضه شده است. برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها ممکن است علاوه بر بررسی شکل ظاهری ناخن‌ها به انجام تست‌های تکمیلی بیشتری نیاز باشد.

تاخوردگی و پف کردن سطح ناخن‌ها

این مشکل به عنوان یک نوع بیماری مزمن به نام پارونیشیا در نظر گرفته می‌شود که باعث التهاب، قرمزی، حساسیت و تورم چین‌های پوستی و بافت‌های اطراف ناخن می‌شود. این مشکل عمدتاً در نتیجه عوامل تحریک کننده یا آلرژن‌ها ایجاد می‌شود. با این حال یکی از جدی‌ترین دلایل بروز این حالت در ناخن‌ها، قارچ کاندیدا آلبیکنس است. سایر عفونت‌ها و پسوریازیس هم می‌تواند موجب بروز چنین مشکلی در ناخن‌ها شود که معمولا با استروئیدهای موضعی این مشکل قابل درمان است.

ناخن‌های جویده شده

با وجودی که شاید جویدن ناخن‌ها یک عادت قدیمی باشد، اما در برخی موارد از همین حالت می‌توان برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها کمک گرفت و آن را نشانه ای از اضطراب مداوم در نظر گرفت. اگر عادت جویدن و چیدن ناخن‌ها به حدی است که نمی‌توانید آن را متوقف کنید، بهتر است حتماً از یک پزشک در این زمینه کمک بگیرید تا دلیل آن بررسی شود. این حالت حتی می‌تواند با اختلال وسواس فکری نیز ارتباط داشته باشد.

برآمدگی روی ناخن‌ها

آیا تا به حال متوجه برآمدگی‌هایی شده اید که شبیه امواج کوچک افقی یا عمودی روی ناخن‌ها ایجاد می‌شوند؟ برجستگی‌های عمودی معمولاً در اواخر زندگی ظاهر شده و از نوک ناخن تا کوتیکول کشیده می‌شوند. تا زمانی که با علائم دیگری مانند تغییر رنگ همراه نباشند، معمولاً دلیلی برای نگرانی نیستند. برجستگی‌های افقی که خطوط بیو نیز نامیده می‌شوند، ممکن است نشانه ای از بیماری کلیوی یا بیماری زمینه ای دیگر باشد. تب بالا، کمبود ویتامین، آسیب به ناخن‌ها، دیابت، بیماری‌های عروق محیطی و شیمی درمانی از دیگر مواردی است که می‌توانند با برآمدگی و امواج روی ناخن‌ها ارتباط داشته باشند.

ناخن‌های منحنی

ناخن‌های منحنی یا «چوب خورده» زمانی اتفاق می‌افتند که نوک انگشتان بزرگ شده و ناخن‌های در حال رشد اطراف آن‌ها منحنی می‌شوند. این یک فرآیند تدریجی است که اغلب طی چندین سال ایجاد می‌شود و ممکن است ارثی باشد یا ممکن است با بیماری ریوی، بیماری التهابی روده، بیماری قلبی عروقی یا بیماری کبدی همراه باشد. پزشک می‌تواند برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها تست‌های بیشتری را انجام دهد تا دلیل اصلی بروز این مشکل را تشخیص دهد.

ناخن‌هایی قوچی شکل

یکی دیگر از مشکلاتی که شاید در ناخن‌های برخی از افراد ایجاد شود، ناخن‌های قوچی شکل (شبیه شاخ قوچ) است. ناخن‌های ضخیم و بیش از حد رشد کرده که شبیه شاخ قوچ هستند ممکن است ارثی باشند یا در اثر شرایطی مانند پسوریازیس یا گردش خون ضعیف ایجاد شوند. افرادی با این مشکل نباید سعی کنند در خانه ناخن‌های خود را کوتاه کنند. آنها باید برای جلوگیری از آسیب یا عفونت بیشتر از ابزار خاصی برای کوتاه کردن ناخن‌های خود استفاده کنند.

وجود خطوط و هاله‌های تاریک زیر ناخن‌ها

گاهی اوقات تغییر رنگ ناخن‌ها به شکلی است که رنگ آنها به سمت خطوط تاریک تغییر می‌کند. این تغییر رنگ ناخن ملانونیشی نامیده می‌شود و ناشی از رنگدانه ملانین است. دلایل متعددی از جمله سرطان پوست، عفونت یا آسیب می‌تواند با بروز این مشکل در ناخن‌ها ارتباط داشته باشد.

ناخن جدا از بستر

ناخن‌ها ممکن است به دلیل آسیب یا عفونت از بستر جدا شوند. ناخن جدا شده ممکن است با رنگ زرد یا سبز و سفید ظاهر شود و ممکن است حساس یا دردناک باشد. در برخی موارد، ناخن جدا شده ممکن است با پسوریازیس یا سایر بیماری‌ها مرتبط باشد. اگر ناخن به طور طبیعی رشد نمی‌کند، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص سلامت بدن از روی ماهک ناخن

ماهک ناخن یا اصطلاح علمی آن لونولا بخش سفید یا صورتی رنگ انتهای ناخن شماست که آن هم می‌تواند با شرایط خاصی از سلامتی تان مرتبط باشد. در برخی از افراد اصلاً بخشی به اسم ماهک در ناخن‌ها دیده نمی‌شود. این که نمی‌توانید ماهک ناخن را ببینید همیشه به این معنی نیست که مشکلی در سلامت شما وجود دارد. در بسیاری از مواقع تنها ماهک در زیر پوست انگشتان پنهان شده است.

اما گاهی نیز می‌توان برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها، به عدم وجود ماهک در ناخن‌ها توجه کرد. در بسیاری از مواقع نبودن ماهک ناخن می‌تواند نشان دهنده کم خونی، سوء تغذیه یا افسردگی باشد. نبودن لونولا همراه با سایر علائم مانند سرگیجه، خستگی، ضعف و تغییر محسوس وزن باید حتماً بیشتر بررسی شود. Azure lunula پدیده ‌ای را توصیف می‌کند که در آن ماهک‌های ناخن‌ها به رنگ آبی تغییر می‌کنند.

این ممکن است نشان دهنده بیماری ویلسون باشد که به عنوان دژنراسیون کبدی لنتیکول نیز شناخته می‌شود. بیماری ویلسون یک اختلال ژنتیکی ارثی نادر است که باعث انباشته شدن مقدار اضافی مس در کبد، مغز و سایر اندام‌های حیاتی می‌شود. قرمز شدن ماهک ناخن هم می‌تواند نشان دهنده بیماری‌های عروقی کلاژن، سیروز کبدی، پسوریازیس یا مسمومیت با مونوکسید کربن باشد.

آیا همیشه مشکلات ناخن نشان دهنده یک بیماری است؟

اگرچه تغییرات ناخن با بسیاری از شرایط همراه است، اما همیشه به این معنی نیست که با مشاهده آنها شما حتماً با یک مشکل جدی سروکار دارید. در بسیاری از مواقع این تغییرات به ندرت می‌توانند اولین علامت از بروز یک مشکل باشند و به شما برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها کمک خواهند کرد. با این حال اکثر ناهنجاری‌های ناخن معمولا بی ضرر است و هر فردی که ناخن سفید دارد حتماً هپاتیت ندارد یا زردی ناخن الزاماً قارچ نیست.

بهتر است حتماً اگر از ظاهر ناخن‌های خود نگران هستید به یک پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. اما قبل از هر چیزی بهتر است از سلامت ناخن‌های خود مطمئن شوید و از عواملی که می‌توانند به ناخن‌ها آسیب برسانند دوری کنید.

چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟

تا این جا با حالت‌های مختلفی که می‌توان بر اساس آن معیاری برای بررسی سلامت بدن از روی ناخن‌ها داشت آشنا شدیم. اما سوال مهم این است که چه زمانی باید با مشاهده هر یک از این علائم تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها به یک پزشک مراجعه کنیم؟ در بیشتر مواقع ممکن است ظاهر ناخن‌ها با کمی مراقبت و رعایت بهداشت دست بهبود یابد.

اگر این طور نشد و رنگ و بافت ناخن‌ها برای مدتی طولانی تغییر یافت و خصوصاً اگر همراه تغییر حالت ناخن‌ها سایر علائم تهدید کننده سلامتی مانند سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، ضعف، از دست دادن وزن، اضافه وزن، علائم افسردگی، التهابات پوستی یا مشکلات قلبی و تنفسی را نیز داشتید، حتماً باید برای بررسی‌های بیشتر و ارزیابی دقیق علائم خود با یک پزشک مشورت کنید.

محصولات مراقبتی آرایشی و بهداشتی برای درمان مشکلات ناخن

همانطور که پیش از این هم گفته شد همیشه مشکلات ناخن‌ها را نمی‌توان به وجود یک بیماری به خصوص یا یک مشکل خاص در سایر نقاط بدن ربط داد. گاهی تنها عدم سلامت ناخن‌ها و مراقبت نکردن از آنها دلیل شرایطی است که ناخن‌های ما دارند. برای این که ظاهر و حال ناخن‌هایمان را بهبود ببخشیم و حتی در صورت وجود برخی از مشکلات مانند قارچ یا عفونت‌ها، مشکل را برطرف کنیم می‌توانیم از محصولات درمانی بهداشتی برای مراقبت از ناخن استفاده کنیم.

برای مثال لوسیون‌های حاوی آلفا هیدروکسی اسید یا لانولین می‌تواند ناخن‌های شکننده و دارای ترک را درمان کند. مصرف مولتی ویتامین‌های حاوی کلسیم و ویتامین B یا مصرف مکمل آهن و روی هم می‌تواند در بهبود ناخن‌های ضعیف و نرم موثر باشد. لوسیون‌های مرطوب کننده ناخن یا روغن‌های طبیعی مانند روغن بادام تلخ، روغن درخت چای یا ویتامین E نیز از دیگر گزینه‌هایی هستند که می‌توانند با رطوبت رسانی و رفع خشکی ناخن‌ها، از بروز مشکلاتی مانند شکنندگی و ترک خوردگی جلوگیری کنند.

محصولات متعدد دیگری نیز در داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های لوازم آرایشی و بهداشتی وجود دارند که به صورت تخصصی برای افزایش مقاومت ناخن‌ها و بهبود سلامتشان فرموله شده اند. با مصرف این محصولات می‌توان علاوه بر افزایش سلامت ناخن‌ها بسیاری از بیماری‌های مربوط به ناخن را نیز درمان کرد.

در پایان این مقاله امیدواریم نکات گفته شده درباره تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها برایتان مفید و کاربردی بوده باشد. ناخن‌های ما در حالت سالم و سرحال باید به رنگ صورتی روشن باشند و بافتی محکم و مقاوم داشته باشند. اما اگر هر گونه مشکل و اختلالی در آنها وجود داشته باشد، ممکن است با ناخن‌های شکننده، ترک خورده، تغییر رنگ داده یا ... مواجه شویم.

گاهی مشکلات ناخن مربوط به سلامت خود آنهاست. اما گاهی نیز می‌توان آن را به یک شرایط سلامتی خاص در بخشی از بدن مربوط دانست. در نتیجه می‌توان برای تشخیص سلامت بدن از روی ناخن‌ها، حالت‌های مختلف آنها را در نظر گرفت و برای بررسی‌های بیشتر به یک پزشک مراجعه کرد. در نظر داشته باشید که همیشه نمی‌توان مشکلات ناخن را به یک بیماری ربط داد و برای تشخیص قطعی حتماً باید پزشک بررسی‌های تکمیلی و تخصصی را انجام دهد.