خشکی پا، علل و راه‌های درمان آن

خشکی پا مشکل رایجی است که افراد هر گروه سن و جنسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند به یک مشکل دائمی تبدیل شده و شما را آزرده خاطر کند. البته با توجه به گزارشات، این مشکل بیشتر در بانوان رخ می‌دهد. خشکی پا، زیبایی پاها را تحت تاثیر قرار داده و در صورتی که شدت آن زیاد باشد و طی سالیان سال اقدامی برای درمان قطعی آن صورت نگیرد، ممکن است سلامتی پاها و راه رفتن با آن‌ها را آزاردهنده و همراه با درد کند.

بسیاری از افراد با وضعیت خشکی پاها دست و پنجه نرم می‌کنند و این مشکل می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از تأثیرات محیطی گرفته تا بیماری‌های زمینه ای باشد. در مقاله حاضر، به بررسی دلایل خشکی بیش از حد پوست پا و طیف وسیعی از راه حل‌های عملی برای کمک به کاهش این مشکل پرداخته شده است. پس اگر شما نیز با خشکی و سفتی پوست پا و ترک خوردگی یا پوسته پوسته شدن آن دست و پنجه نرم می‌کنید، ادامه مطلب را دنبال کنید.

• خشکی پا ممکن است ناشی از عوامل مختلفی چون کمبود رطوبت، شرایط محیطی و شرایط بهداشتی باشد.
• مراقبت مناسب از پاها، از جمله مرطوب سازی منظم و لایه برداری ملایم آن، برای رفع خشکی پاها از جمله اقدامات ضروری برای رفع این مشکل است.
• در صورت تداوم خشکی پا و علائم آن، حتماً از یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا یک پزشک متخصص مشاوره بگیرید.

علل خشکی پا چیست؟

پوست پا به دلایل مختلفی ممکن است بیش از حد خشک شود. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی از اصطلاح گزروزیس برای توصیف خشکی پوست استفاده می‌کنند. یعنی به عبارتی Xerosis اصطلاح پزشکی خشکی پوست است که می‌تواند عملکرد سد پوستی را تضعیف و به خطر بیندازد. شناخت علت‌های گزروزیس ممکن است در شناسایی عوامل زمینه ای تاثیرگذار در خشکی پوست پا به شما کمک کند.

شرایط پوستی که باعث خشکی پا می‌شوند:

1. بیماری پای ورزشکاران: این عارضه، یک نوع عفونت قارچی پوست است. این بیماری مختص ورزشکاران نیست و می‌تواند در افراد مختلف ایجاد شود. اما به دلیل اینکه بیشتر در افرادی که پاهای آن‌ها مداوما در گرما و رطوبت قرار دارد خود را نشان می‌دهد، به این نام شناخته می‌شود. این بیماری تعادل طبیعی رطوبت پوست را به هم می‌زند و می‌تواند باعث خشکی و پوسته پوسته شدن پوست کف پا و بین انگشتان و خارش، سوزش و احساس ناراحتی در پا شود.

2. اگزما: این عارضه ممکن است در هر قسمتی از بدن از جمله پاها ایجاد شده و باعث خشکی پوست پا شود. این مشکل هم در کودکان و هم در بزرگسالان رخ می‌دهد و مسری نیست. لازم به اشاره است که هیچ دلیل شناخته شده ای برای اگزما وجود ندارد، اما اغلب، افراد با سابقه خانوادگی آلرژی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این عارضه، منجر به ایجاد یک مانع پوستی مختل شده می‌گردد که در نتیجه آن، رطوبت پوست پاها بیش از حد از دست رفته و پوست دچار خشکی، خارش و تحریک می‌شود.

3. پسوریازیس: پسوریازیس یک بیماری پوستی خود ایمنی مزمن است که می‌تواند هر جایی از بدن از جمله پوست پاها را تحت تاثیر قرار داده و منجر به خشکی پاها شود. تغییر سریع سلول‌های پوستی مرتبط با پسوریازیس، منجر به ایجاد لکه‌های ضخیم و خشک می‌شود که در نهایت باعث ناراحتی و پوسته پوسته شدن پوست پا می‌شود.

4. دیابت: این بیماری با ایجاد اختلال در عملکرد عصبی و کاهش گردش خون در پاها می‌تواند منجر به کاهش تعریق و چربی پوست پا شود که در نهایت باعث خشکی پوست پا و افزایش خطر عوارضی چون ترک پا و عفونت پوستی پا می‌شود.

5. کم کاری تیروئید: این افراد ممکن است بیشتر از سایر افراد دچار خشکی پوست پا شوند. زیرا غده تیروئید آن‌ها قادر به تنظیم غدد عرق موجود در پاهای آن‌ها نیست که در نهایت باعث خشکی پوست پاهایشان می‌شود.

6. بیماری کلیوی: این بیماری ممکن است باعث خشکی پوست و کم آبی پوست سراسر بدن شود، زیرا طی این بیماری، کلیه‌ها مواد زائد و سموم بدن را به طور موثر فیلتر نمی‌کنند و در نتیجه، عدم تعادل در مایعات و الکترولیت‌ها حاصل می‌شود. هم چنین، عملکرد ضعیف کلیه‌ها می‌تواند منجر به تجمع سموم در خون شده که این نیز می‌تواند بر سلامت پوست تأثیر گذاشته و منجر به خشکی پا شود.

سایر عوامل تاثیرگذار بر خشکی پا:

1. محیط‌های خشک یا بادخیز، حضور در چنین محیط‌هایی می‌تواند رطوبت طبیعی پوست پا را از بین برده و منجر به خشکی و پوسته پوسته شدن پا شود. رطوبت کم و دماهای شدید، مانند هوای سرد یا گرمای بیش از حد نیز می‌تواند تعادل رطوبت پوست را به شدت مختل کند.

2. مشاغلی که به ایستادن طولانی مدت نیاز دارند، مانند کارکنان مراقبت‌های بهداشتی یا فروشنده‌ها یا کارگرانی که مجبورند ساعت‌ها سر پا بایستند، ممکن است کاهش جریان خون در پاها و نهایتاً خشکی پوست پا را تجربه کنند.

3. مشاغلی که مستلزم قرار گرفتن مکرر در آب هستند، مانند ماهیگیران یا نجات غریق‌ها یا کسانی که در دریاها و استخرها کار می‌کنند نیز ممکن است به دلیل خیس و خشک شدن مکرر پوست پاهایشان دچار عارضه خشکی پوست پا شوند.

4. پوشیدن کفش‌های نامناسب، نیز می‌تواند باعث ایجاد اصطکاک در پوست پا و در نتیجه ایجاد پینه یا خشکی پوست پا شود.

5. افزایش سن، این مورد، باعث ایجاد تغییرات طبیعی در پوست می‌شود، که ممکن است باعث خشکی پوست پا شود. کاهش تولید چربی و کاهش جریان خون و سرعت گردش سلولی در افراد مسن می‌تواند منجر به کاهش سطح رطوبت در پوست پا شود.

6. مصرف برخی از صابون‌ها، این امر با از بین بردن چربی طبیعی پوست که به حفظ رطوبت آن کمک می‌کنند، می‌تواند باعث خشکی پا شود. صابون‌های بی کیفیت موجود در بازار که سفت و مبتنی بر مواد شیمیایی هستند به ویژه آن‌هایی که حاوی سولفات یا معطرند، می‌توانند سد محافظ پوست را مختل کرده و منجر به خشکی و تحریک پوست شوند. باقی ماندن صابون اضافی روی پا نیز می‌تواند موجب بروز این مشکلات شود.

7. مصرف برخی از داروهای خاص، از جمله دیورتیک‌ها یا داروهای مدرن هم می‌تواند موجب خشکی پوست پا شود.

اقدامات خانگی برای بهبود خشکی پا

امتحان چند متد خانگی موثر ممکن است به رفع خشکی و آبرسانی مجدد پوست پاهای شما کمک کند.

1. لایه برداری یا اسکرابینگ منظم پوست پاها: این کار، به صاف شدن نواحی زبر پاها، بهبود بافت پوست و افزایش جذب محصولات مرطوب کننده پوست کمک می‌کند که منجر به نرمی و آبرسانی بیشتر پوست پاها می‌شود. با این حال، بهتر است از تکنیک‌های لایه برداری ملایم پا استفاده کرده و از لایه برداری بیش از حد آن اجتناب کنید، زیرا شستشوی بیش از حد پاها می‌تواند باعث تحریک و خشکی بیشتر پوست پا شود.

همچنین همیشه سعی کنید از یک لایه بردار طبیعی برای پاهای خود استفاده کنید. به طور مثال، اسکراب قند به همراه نارگیل و کریستال‌های تازه نیشکر، حاوی آلفا هیدروکسیل طبیعی است که سلول‌های مرده پوست را به آرامی از بین برده و پوست پاهای شما را تمیز و منافذ آن را کاملاً تمیز می‌کند. این کار به بالا بردن رطوبت پوست شما کمک کرده و باعث درخشش آن می‌شود.

2. خیساندن پاها در آب گرم: سعی کنید 10 تا 20 دقیقه قبل از خواب، پاهای خود را در آب گرم خالی (نه آب داغ) یا دارای کف صابون خیس کنید و پس از خیساندن، با استفاده از پوکه یا لوفا به آرامی آن‌ها را لایه برداری کنید. سپس پاهای خود را خشک کرده و فوراً از یک مرطوب کننده غلیظ استفاده کنید. افزودن مقدار کمی سرکه به آبی که برای خیساندن کف پا استفاده می‌کنید، نیز ممکن است به درمان قارچ بین انگشتان پا کمک کند.

زیرا سرکه دارای خواص ضد میکروبی قدرتمندی است که موجب ضدعفونی شدن پا می‌شود. البته می‌توانید به جای سرکه از اسانس روغنی نعناع فلفلی، عسل، جوی دوسر، آب لیمو و نمک اپسوم نیز در محلول خیساندن پا استفاده کنید.

3. استفاده از جوراب: برای افزایش رطوبت پاهای خود می‌توانید از جوراب‌های نخی نازک استفاده کنید.

4. استفاده از سنگ پا یا سوهان: برای از بین بردن سلول‌های مرده پوست پا و یا پینه پاهای خود، می‌توانید از یک سنگ پا یا سوهان فلزی پا استفاده کنید. برای این کار پاهای خود را داخل آب گرم فرو ببرید و با کمک یک سوهان و حرکات دایره وار، سلول‌های مرده پوست پا را از روی آن بشویید و سپس پاهای خود را خشک کنید.

مصرف لوسیون و مرطوب کننده برای رفع خشکی پوست پاها

همواره به یاد داشته باشید که پوست هر فردی منحصر به فرد است و ویژگی‌های خاص خود را دارد و راه حلی که برای یک فرد مناسب است ممکن است برای دیگری مناسب نباشد. هنگام انتخاب یک مرطوب کننده یا لوسیون مناسب برای بهبود خشکی پاها، عوامل زیر را در نظر داشته باشید:

• برای جلوگیری از تحریک احتمالی پوست پا، محصولات بدون عطر را انتخاب کنید.
• از استفاده از مرطوب کننده‌هایی که حاوی مواد دهیدراته کنندة پوست مانند ایزوپروپیل الکل، بنزیل الکل یا سولفات هستند خودداری کنید.
• مرطوب کننده‌هایی را تهیه کنید که حاوی موادی مانند ژل نفتی، اسید هیالورونیک، لانولین یا روغن‌های معدنی باشند زیرا این متریال به حفظ رطوبت پوست پاهای شما کمک می‌کنند.
• برخی از مرطوب کننده‌ها دارای اجزای نرم کننده پوست مانند اوره، اسید سالیسیلیک یا آلفا هیدروکسی اسید هستند که تهیه این محصولات نیز بسیار توصیه می‌شوند.
• لوسیون بدن‌هایی که حاوی عصاره نارگیل، انبه و آناناس هستند را امتحان کنید. این ترکیبات مغذی، به سرعت پاهای شما را آب رسانی، تغذیه و محافظت می‌کنند و باعث نشاط و لطافت پوست پاهای شما می‌شوند و سریع جذب پوست شده و پوستتان را مرطوب نگه می‌دارند.

درمان‌های پزشکی برای رفع خشکی پا

اگر روش‌های خود مراقبتی اشاره شده موثر واقع نشدند و یا تورم یا التهاب را در پاشنه پاهای خود تجربه کردید، حتماً با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا یک متخصص پوست مشورت کنید. زیرا آن‌ها ممکن است یک پماد مرطوب کننده قوی‌تر یا یک کرم استروئیدی برای کاهش التهاب پاهای شما تجویز کنند. همچنین ممکن است استفاده از چسب رفع ترک پاشنه را برای محافظت از پوست و ترویج بهبودی پاهای شما- با نگه داشتن لبه‌های ترک پاها در کنار هم- پیشنهاد دهند.

خطرات خشکی پا

عارضه خشکی پا در کنار مختل کردن زیبایی پاها و کاهش حس اعتماد به نفس شما به خصوص به هنگام پوشیدن کفش‌های تابستانی و پاشنه بلند و حضور در جمع‌ها و استخرها می‌تواند خطرات متعددی برای سلامت پاها و متعاقباً سلامت کلی شما در پی داشته باشد. پاهای خشک، مستعد ایجاد ترک و شکاف‌هایی هستند که می‌توانند دردناک بوده و خطر عفونت را افزایش دهند و راه رفتن یا ایستادن را برای شما مشکل کنند. سد پوستی آسیب دیده ناشی از خشکی پاها، آن‌ها را مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریایی می‌کند.

همچنین خشکی شدید پوست پا می‌تواند منجر به خارش و ناراحتی مزمن پا شود و حتی خوابتان را مختل کند و بر فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. پوست خشک و ترک خورده پا گاهی اوقات می‌تواند نشان از وجود یک بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا اختلال در عملکرد عصبی باشد. بنابراین اگر یقین دارید که خشکی پاهای شما ممکن است ناشی از یک بیماری جدی باشد؛ بهتر است برای ارزیابی و دریافت راهنمایی‌های بیشتر با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

در پایان این مقاله امیدواریم نکات گفته شده درباره خشکی پا، علل و راه‌های درمان آن برایتان مفید و کاربردی بوده باشد. خشکیپا، یک بیماری شایع و ناراحت کننده است که می‌تواند به دلیل کمبود رطوبت، تأثیرات محیطی، بیماری‌های زمینه‌ای و تغییرات مرتبط با سن و غیره باشد. از این رو، مراقبت مناسب از پاها به کمک مرطوب کننده‌ها تا حد زیادی به تسکین پوست خشک و ترک خورده پاها کمک می‌کند.