پارابن چیست، چه کاربردی دارد و آیا برای بدن مضر است؟

پارابن‌ها گروهی از مواد شیمیایی مصنوعی هستند که معمولا به عنوان نگهدارنده در محصولات مراقبت شخصی، لوازم آرایشی و محصولات غذایی مختلف استفاده می‌شوند.

آن‌ها از دهه 1950 به دلیل توانایی فوق‌العاده در مهار رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند و در نتیجه عمر مفید این محصولات را افزایش می‌دهند.

پارابن چیست ؟

از نظر شیمیایی، پارابن‌ها استرهای پاراهیدروکسی بنزوئیک‌اسید هستند و به همین دلیل به آن "پارابن" می‌گویند. رایج‌ترین پارابن‌های مورد استفاده در محصولات مصرفی متیل پارابن، اتیل پارابن، پروپیل پارابن و بوتیل پارابن است.

این ترکیبات ارزان، موثر و دارای خواص ضدمیکروبی وسیع الطیف می‌باشند. پارابن‌ها عمدتا برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها، کپک‌ها و مخمرها استفاده می‌شوند که می‌توانند باعث فساد و تخریب محصولات آرایشی و بهداشتی شوند. آن‌ها همچنین در داروسازی، محصولات غذایی و آشامیدنی و برخی کاربردهای صنعتی به کار می‌روند.

با این حال، پارابن‌ها به دلیل اثرات بالقوه‌شان بر سلامتی، موضوع مورد توجه و بررسی عمومی قرار گرفته‌اند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که پارابن‌ها ممکن است هورمون استروژن را در بدن تقلید کنند و سیستم غدد درون‌ریز را مختل کنند.

این اتفاق منجر به نگرانی‌هایی در مورد ارتباط احتمالی آن‌ها با عدم تعادل هورمونی، مشکلات تولید مثل و انواع خاصی از سرطان‌ها شده است.

با این حال، تحقیقات در مورد این موضوع قطعی نیست و نهادهای نظارتی مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و کمیته علمی اتحادیه اروپا در مورد ایمنی مصرف کننده (SCCS) پارابن‌ها را برای استفاده در محدوده تعیین شده ایمن می‌دانند.

برای رفع نگرانی‌های مصرف کنندگان، بسیاری از شرکت‌ها شروع به توسعه جایگزین‌های بدون پارابن و استفاده از سایر نگه‌دارنده‌ها در محصولات خود کرده‌‎اند.

این جایگزین‌ها شامل نگه‌دارنده‌های طبیعی مانند اسانس، عصاره دانه گریپ فروت و ویتامین E یا نگه‌دارنده‌های مصنوعی مانند فنوکسی اتانول یا بنزیل الکل هستند.

اگر نگرانی خاصی در مورد پارابن یا مواد تشکیل دهنده محصولات مراقبت شخصی دارید، توصیه می‌شود با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید یا محصولاتی را انتخاب کنید که دارای برچسب "بدون پارابن" یا "بدون مواد نگهدارنده" هستند.

مضرات پارابن موجود در محصولات آرایشی و بهداشتی

پارابن‌ها دسته‌ای از نگهدارنده‌ها هستند که معمولاً در محصولات آرایشی و بهداشتی برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها، کپک‌ها و مخمرها استفاده می‌شوند. با این حال، نگرانی‌هایی در مورد اثرات مضر بالقوه آن‌ها وجود دارد.

در حالی که اجماع علمی بر این است که پارابن‌ها به طور کلی برای استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی در غلظت‌های پایین بی‌خطر هستند، چند خطر بالقوه مرتبط با آن‌ها وجود دارد. در ادامه به معرفی برخی از خطرات پارابن می‌پردازیم.

1- تحریک پوست

پارابن‌ها می‌توانند باعث تحریک پوست، به ویژه در افرادی با پوست حساس شوند. این واکنش می‌تواند منجر به قرمزی، خارش و التهاب شود.

2- واکنش‌های آلرژیک

برخی از افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک به پارابن‌ها ایجاد کنند که در نتیجه درماتیت یا سایر بیماری‌های پوستی ایجاد می‌شود. با این حال، چنین مواردی نسبتا نادر است.

3- اختلال غدد درون‌ریز

یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد پارابن‌ها، پتانسیل آن‌ها برای عمل به عنوان مختل کننده غدد درون ریز است. اختلالات غدد درون‌ریز موادی هستند که می‌توانند با سیستم هورمونی بدن تداخل داشته باشند.

مشخص شده است که پارابن‌ها استروژن را تقلید می‌کنند. استروژن هورمونی است که نقش مهمی در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف بازی می‌کند. مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد پارابن‌ها به طور بالقوه می‌توانند تعادل هورمونی را مختل کنند، اگرچه شواهد هنوز قطعی نیستند.

4- پیوندهای بالقوه با سرطان سینه

برخی از مطالعات وجود پارابن را در تومورهای سینه گزارش کرده‌اند که نگرانی‌هایی را در مورد ارتباط بالقوه بین قرار گرفتن در معرض پارابن و سرطان سینه افزایش می‌دهد.

با این حال، ذکر این نکته ضروری است که این مطالعات رابطه علت و معلولی روشنی را ایجاد نکرده‌اند و برای درک اهمیت این یافته‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.

همان‌طور که گفتیم آژانس‌های نظارتی مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) و کمیته علمی اتحادیه اروپا در مورد ایمنی مصرف کنندگان (SCCS)، ایمنی پارابن‌ها را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که آن‌ها برای استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی در چارچوب تایید شده بی‌خطر هستند.

با این حال، برخی از کشورها، مانند دانمارک، پارابن‌های خاص را در برخی محصولات خاص که برای کودکان زیر سه سال در نظر گرفته شده است، ممنوع کرده‌اند.

آیا پارابن برای بدن مضر است؟

پارابن‌ها گروهی از مواد شیمیایی هستند که معمولا به عنوان نگهدارنده در لوازم آرایشی، دارویی و محصولات غذایی استفاده می‌شوند. آن‌ها چندین دهه است که به دلیل توانایی در مهار رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و کپک‌ها استفاده می‌شود و در نتیجه عمر مفید محصولات را افزایش می‌دهند.

با این حال مدتی است که ایمنی پارابن‌ها موضوع بحث و تحقیق خیلی از افراد قرار دارد. برخی از مطالعات ارتباط بالقوه بین پارابن و مشکلات سلامتی را تایید کرده‌اند، در حالی که برخی دیگر هیچ دلیل قابل توجهی برای نگرانی پیدا نکرده اند.

1- فعالیت استروژنیک

مشخص شده است که پارابن‌ها دارای فعالیت استروژنی ضعیف هستند، به این معنی که می‌توانند هورمون استروژن را در بدن تقلید کنند.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این فعالیت استروژنی می‌تواند به طور بالقوه سیستم غدد درون ریز بدن را که تعادل هورمونی را تنظیم می‌کند، مختل کند. با این حال، اثر استروژنی پارابن‌ها به طور قابل توجهی ضعیف‌تر از استروژن‌های طبیعی یا داروهای استروژن مصنوعی است.

2- سرطان سینه

پارابن‌ها در تومورهای سینه شناسایی شده‌اند که نگرانی‌هایی را در مورد ارتباط احتمالی با سرطان سینه ایجاد می‌کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که وجود پارابن در این تومورها ثابت نمی‌کند که پارابن باعث سرطان شده است.

بسیاری از عوامل دیگر باید در نظر گرفته شوند، با این حال مطالعات متعدد نتوانسته‌اند یک ارتباط قطعی بین پارابن و سرطان سینه ایجاد کنند.

3- حساسیت فردی

مانند هر ماده دیگری، برخی از افراد ممکن است حساسیت یا واکنش‌های آلرژیک به پارابن داشته باشند. سوزش پوست، درماتیت و آلرژی تماسی در موارد نادر گزارش شده است.

در صورت بروز هرگونه واکنش نامطلوب به محصولات حاوی پارابن، بهتر است از آن‌ها اجتناب کنید.

در نتیجه، اجماع علمی فعلی این است که پارابن‌ها، زمانی که در لوازم آرایشی و سایر محصولات در غلظت‌های معمولی استفاده شوند، برای اکثر افراد بی‌خطر هستند.

با این حال، اگر نگرانی یا حساسیت خاصی دارید، بهتر است که به دنبال محصولات دارای برچسب بدون پارابن باشید.

پارابن‌ها چه می‌کنند؟

پارابن‌ها دسته‌ای از نگه‌دارنده‌ها هستند که معمولا در لوازم آرایشی، محصولات مراقبت شخصی و برخی از محصولات غذایی و دارویی استفاده می‌شوند.

پارابن‌ها به دلیل داشتن خواص ضدمیکروبی نگه‌دارنده‌های موثری هستند ، به این معنی که از رشد و تولید مثل میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کنند. در واقع پارابن‌ها با ایجاد اختلال در عملکرد سلولی باکتری‌ها و قارچ‌ها، مانع از رشد و تکثیر آن‌ها می‌شوند.

با این وجود، به دلیل نگرانی‌های در حال ظهور و ترجیحات مصرف‌کننده برای نگهدارنده‌های جایگزین، بسیاری از شرکت‌ها شروع به تولید فرمول‌های بدون پارابن کرده‌اند.

این منجر به تغییر به سمت استفاده از سایر نگه‌دارنده‌ها مانند فنوکسی اتانول، بنزیل الکل و جایگزین‌های طبیعی مانند عصاره دانه گریپ فروت، عصاره رزماری و روغن درخت چای شده است.

آیا پارابن‌ها برای محیط زیست مضر هستند؟

پارابن‌ها زیست تخریب‌پذیر هستند، به این معنی که می‌توانند در طول زمان در شرایط محیطی طبیعی تجزیه شوند. با این حال، مطالعات نشان داده است که پارابن‌ها می‌توانند از مسیرهای مختلف، عمدتاً از طریق فاضلاب و سیستم‌های فاضلاب وارد محیط زیست شوند.

آن‌ها به طور موثر توسط فرآیندهای تصفیه فاضلاب مرسوم حذف نمی‌شوند و بنابراین می‌توانند به رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و اقیانوس‌ها ختم شوند.

هنگامی که پارابن در محیط قرار می‌گیرد، می‌تواند اثرات زیست محیطی متعددی داشته باشد. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که آن‌ها می‌توانند سیستم غدد درون ریز موجودات آبزی را مختل کنند و بر قابلیت تولید مثل و سلامت کلی آن‌ها تأثیر بگذارند.

همچنین برخی از مطالعات نشان داده‌اند که پارابن‌های خاصی می‌توانند در بافت ماهی‌ها و دیگر موجودات آبزی تجمع کنند که به طور بالقوه منجر به اثرات طولانی‌مدت بر جمعیت آن‌ها می‌شود.

علاوه بر این، وجود پارابن‌ها در پستانداران دریایی و پرندگان دریایی شناسایی شده‌ است که نشان دهنده توزیع گسترده آن‌ها در محیط زیست است.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که غلظت پارابن‌های موجود در محیط به طور کلی کم است و ممکن است تهدیدی فوری برای اکوسیستم‌ها نباشد.

برای رسیدگی به نگرانی‌های بالقوه زیست ‌محیطی مرتبط با پارابن‌ها، برخی از کشورها و نهادهای نظارتی محدودیت‌ها یا ممنوعیت‌هایی را برای انواع خاصی از پارابن‌ها در برخی محصولات اعمال کرده‌اند.

جایگزین‌هایی برای پارابن‌ها، مانند سایر نگه‌دارنده‌ها یا فرمولاسیون‌ها، نیز توسط برخی از تولیدکنندگان در حال توسعه و استفاده هستند. شایان ذکر است که درک علمی از اثرات زیست محیطی پارابن‌ها هنوز در حال تکامل است و تحقیقات بیشتری برای ارزیابی کامل اثرات بلندمدت آن‌ها بر اکوسیستم ها مورد نیاز است.

مانند بسیاری از مواد، مهم است که خطرات و مزایای بالقوه را در نظر بگیرید و از آن‌ها به طور مسئولانه استفاده کنید و در عین حال از یافته‌های علمی در حال ظهور و اقدامات نظارتی نیز مطلع باشید.

چه محصولاتی حاوی پارابن هستند؟

پارابن‌ها دسته‌ای از نگه‌دارنده‌ها هستند که در طیف گسترده‌ای از محصولات مصرفی، از جمله لوازم آرایشی، محصولات مراقبت شخصی، داروها و حتی برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها استفاده شده است.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که استفاده از پارابن‌ها به دلیل نگرانی‌های بالقوه سلامتی موضوع مورد بحث بوده است و برخی از تولیدکنندگان تصمیم به حذف یا کاهش پارابن در فرمولاسیون خود گرفته‌اند.

در اینجا چند نمونه از محصولاتی وجود دارد که به طور کلی حاوی پارابن هستند، اگرچه فرمولاسیون آن‌ها ممکن است متفاوت باشد.

1- لوازم آرایشی

لوازم آرایشی (کرم‌پودر، کانسیلر، پودر، رژگونه، سایه چشم، ریمل، رژ لب)، محصولات مراقبت از پوست (مرطوب کننده، سرم، پاک کننده، تونر، ماسک صورت)، محصولات مراقبت از مو (شامپو، نرم کننده، محصولات حالت دهنده) و محصولات مراقبت از بدن. (لوسیون‌ها، شوینده‌های بدن، دئودورانت‌ها) حاوی پارابن هستند.

2- محصولات مراقبت شخصی

کرم‌های اصلاح، ژل‌ها و محصولات حمام (روغن حمام، نمک حمام)، ضدآفتاب و محصولات مراقبت از پوست در برابر آفتاب، محصولات مراقبت از دهان (خمیر دندان، دهانشویه) و محصولات بهداشتی شامل پارابن هستند.

3- محصولات دارویی

برخی از داروهای موضعی مانند پمادها و کرم‌ها ممکن است حاوی پارابن به عنوان ماده نگهدارنده باشند.

4- غذاها و نوشیدنی‌ها

پارابن‌ها را می‌توان در غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های خاصی پیدا کرد، اگرچه استفاده از آن‌ها در این دسته در مقایسه با لوازم آرایشی و محصولات مراقبت شخصی کمتر رایج است. آن‌ها معمولاً در مقادیر کم استفاده می‌شوند و در برچسب مواد تشکیل دهنده ذکر شده‌اند.

جایگزین‌های پارابن چیست؟

پارابن‌ها نوعی نگهدارنده هستند که معمولا در محصولات مراقبت شخصی و آرایشی استفاده می‌شوند. با این حال، به دلیل نگرانی در مورد اثرات بالقوه آن‌ها برای سلامتی، برخی از افراد ممکن است ترجیح دهند از محصولات حاوی پارابن اجتناب کنند. خوشبختانه، چندین جایگزین در دسترس است. در اینجا برخی از جایگزین‌های رایج برای پارابن‌ها آورده شده است.

1- فنوکسی اتانول

فنوکسی اتانول یک نگهدارنده پرمصرف است که جایگزین ایمن‌تری برای پارابن‌ها محسوب می‌شود. این ماده در برابر باکتری‌ها و قارچ‌ها موثر بوده و پتانسیل تحریک پوستی کمی دارد.

2- بنزیل الکل

بنزیل الکل یک نگهدارنده طبیعی است که از گیاهان خاصی به دست می‌آید و معمولا در محصولات ارگانیک و طبیعی استفاده می‌شود. این ماده دارای خواص ضدمیکروبی است و برای استفاده در لوازم آرایشی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود.

3- اتیل هگزیل گلیسیرین

اتیل هگزیل گلیسیرین یک ترکیب مصنوعی است که به عنوان ماده نگهدارنده و حالت دهنده پوست استفاده می‌شود. این ماده دارای خواص ضدمیکروبی است و می‌تواند کارایی سایر مواد نگهدارنده را افزایش دهد.

4- سوربات پتاسیم

سوربات پتاسیم نمکی است که از اسیدسوربیک به دست می‌آید که به طور طبیعی در میوه‌هایی مانند توت‌ها یافت می‌شود. در برابر قارچ‌ها و کپک‌ها موثر است و معمولا در محصولات غذایی و آرایشی استفاده می‌شود.

5- بنزوات سدیم

بنزوات سدیم نمکی است که از اسید بنزوئیک به دست می‌آید و به طور طبیعی در برخی میوه‌ها و ادویه‌ها وجود دارد. این ماده یک نگهدارنده رایج است و دارای خواص ضدمیکروبی است.

6- عصاره دانه گریپ فروت

عصاره دانه گریپ فروت یک عامل ضدمیکروبی طبیعی است که از دانه‌ها، پالپ و غشای سفید گریپ فروت به دست می‌آید. این ماده اغلب به عنوان نگهدارنده در محصولات طبیعی و ارگانیک استفاده می‌شود.

7- روغن‌های ضروری

برخی از روغن‌های ضروری مانند روغن درخت چای، روغن اسطوخودوس و روغن رزماری دارای خواص ضدمیکروبی هستند و می‌توانند به عنوان نگهدارنده طبیعی در برخی محصولات استفاده شوند.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که روغن‌های ضروری می‌توانند باعث تحریک پوست در برخی افراد شوند و ممکن است به اندازه نگهدارنده‌های مصنوعی مؤثر نباشند.

هنگام انتخاب محصولاتی که دارای برچسب "فاقد پارابن" هستند، همچنان ضروری است که لیست مواد تشکیل دهنده را برای هر گونه التهاب یا حساسیت احتمالی که ممکن است داشته باشید بررسی کنید.

علاوه بر این، نگهدارنده‌های جایگزین ممکن است محدودیت‌ها یا ملاحظات خاص خود را داشته باشند، بنابراین اگر نگرانی‌های خاصی دارید، ایده خوبی است که تحقیق کنید و یا با یک متخصص پوست مشورت کنید.

رایج‌ترین پارابن‌ها کدامند؟

پارابن‌ها گروهی از نگه‌دارنده‌ها هستند که معمولا در محصولات آرایشی و بهداشتی و مراقبت شخصی و همچنین در برخی از محصولات غذایی و دارویی استفاده می‌شوند.

آن‌ها در جلوگیری از رشد باکتری‌ها، مخمرها و کپک‌ها موثر هستند. رایج‌ترین پارابن‌های مورد استفاده در محصولات مصرفی عبارتند از:

1- متیل پارابن

متیل پارابن یکی از پرمصرف‌ترین پارابن‌ها است و با نام INCI "Methylparaben" یا "Methylparaben Sodium" شناخته می‌شود. این ماده در محصولات مختلفی از جمله کرم‌ها، لوسیون‌ها، شامپوها و لوازم آرایشی استفاده می‌شود.

2- اتیل پارابن

اتیل پارابن یکی دیگر از پارابن‌های رایج است که با نام‌های "اتیل پارابن" یا "اتیل پارابن سدیم" در برچسب محصولات ذکر شده است. اتیل پارابن کاربردهای مشابه متیل پارابن دارد و اغلب در لوازم آرایشی، محصولات مراقبت از پوست و داروسازی یافت می‌شود.

3- پروپیل پارابن

پروپیل پارابن، همچنین به عنوان "پروپیل پارابن سدیم" نیز شناخته می‌شود. این ماده به طور گسترده‌ای به عنوان یک نگهدارنده در لوازم آرایشی، محصولات مراقبت شخصی و برخی از محصولات غذایی استفاده می‌شود. پروپیل پارابن اغلب در ترکیب با سایر پارابن‌ها برای حفظ اثر بیشتر استفاده می‌شود.

4- بوتیل پارابن

بوتیل پارابن کمتر از سه پارابن قبلی استفاده می‌شود، اما همچنان در برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی خاص یافت می‌شود. می‌توان آن را به عنوان "Butylparaben" یا "Butylparaben Sodium" نیز ذکر کرد.

توجه به این نکته ضروری است که استفاده از پارابن‌ها به دلیل نگرانی در مورد اثرات بالقوه سلامتی آن‌ها موضوع بحث و تحقیق بوده است.

برخی از مطالعات ارتباط احتمالی بین قرار گرفتن در معرض پارابن و اختلالات هورمونی را پیشنهاد کرده‌اند، اگرچه آژانس‌های نظارتی مانند سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) آن‌ها را برای استفاده در غلظت‌های تنظیم‌شده بی‌خطر می‌دانند. برای رفع نگرانی‌های مصرف کنندگان، بسیاری از شرکت‌ها شروع به ارائه جایگزین‌های بدون پارابن در محصولات خود کرده‌اند.