فولیکولیت پوست سر چیست، چه عوارضی دارد و چگونه آن را درمان کنیم؟

اگر پوست سرتان خارش دارد یا موهایتان نازک شده است به احتمال زیاد با فولیکولیت پوست سر آشنا هستید. فولیکولیت اختلالی است که تا حدودی شبیه آکنه است و درمان آن به همان اندازه سخت و دشوار می‌باشد. در حالی که همه افرادی که از نازک شدن موهای خود رنج می برند به فولیکولیت مبتلا نیستند، اما این عامل می‌تواند تا حدودی مقصر اصلی نازک شدن موها باشد. از آن‌جایی که خارش مداوم پوست سر می‌تواند منجر به تحریک و آسیب به سد پوستی شود، مهم است که علت خارش و نحوه درمان آن را فورا پیدا کنید.

در برخی از موارد فولیکولیت ممکن است خود به خود برطرف شود، اما برخی دیگر در صورتیکه درمان نشوند می‌توانند به جوش و یا حتی سلولیت تبدیل شوند. فولیکولیت پوست سر و عوارض جانبی آن ترسناک است، بنابراین برای درک اصول اولیه فولیکولیت پوست سر و نحوه درمان آن باید به پزشک متخصصان مراجعه کنید. ما در این مقاله از وبسایت ریحا قصد دارید شما را با این بیماری و عوارض ناشی از آن آشنا کنیم.

فولیکولیت پوست سر چیست؟

فولیکولیت پوست سر یک اختلال التهابی فولیکول مو است که اغلب با جوش‌های کوچک خارش‌دار ظاهر می‌شود. فولیکولیت تا حدودی شبیه به آکنه پوست سر است و به ویژه روی خط جلوی مو و پوست سر تاثیر می‌گذارد. این اختلال می‌تواند ناشی از التهاب همراه با موهای رشد کرده یا عفونت ناشی از باکتری‌ها، قارچ‌ها یا کنه‌ها باشد. فولیکولیت اغلب باعث ایجاد علائمی مانند خارش، قرمزی و برجستگی‌های حساس در قسمت جلوی پیشانی می‌شود.

انواع فولیکولیت پوست سر

در حالت کلی و به گفته متخصصان پوست و مو، دو نوع اصلی فولیکولیت پوست سر وجود دارد. اولین مورد فولیکولیت سطحی است که خفیف است و معمولاً به راحتی قابل درمان می‌باشد. نوع دوم فولیکولیت عمیق است که باعث عفونت‌های عمیق‌تری در فولیکول‌های مو می‌شود و کنترل آن سخت‌تر است.

علائم و نشانه‌ها

فولیکولیت پوست سر این پتانسیل را دارد که بدون درمان‌های آنتی‌بیوتیکی یا ضدعفونی کننده ادامه پیدا کند یا در شرایط بدتری قرار بگیرد. بدون استفاده از روش‌های درمانی، فولیکولیت باکتریایی ممکن است به توده‌های سخت و دردناک پر از چرک تبدیل شود که به آن‌ها کورک می‌گویند. بیماری‌هایی مانند فولیکولیت و کورک باکتریایی، سال‌ها است که مردم را در سراسر جهان تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و تأثیرات منفی مهمی بر کیفیت زندگی دارد. به این ترتیب، درک علائم و نشانه‌های این وضعیت برای جستجوی بهترین درمان بسیار مهم است.

1- ضایعات کوچک و خارش‌دار

فولیکولیت پوست سر اغلب با ضایعات کوچک و خارش‌دار در امتداد خط رویش مو و بخش جلوی پوست سر شروع می‌شود. خارش می‌تواند منجر به درد و عفونت بیشتر شود، زیرا خاراندن پوست می‌تواند باکتری‌های بیشتر و جدیدتری را به پوست وارد کند.

2- پوست قرمز، ملتهب و متورم

فولیکولیت پوست سر همچنین می‌تواند به صورت پوست قرمز، ملتهب و متورم ظاهر شود. بسته به اندازه و شدت عفونت، ممکن است به صورت تکه‌ای از پوست سر در مقابل یک پوسچول فردی ظاهر شود.

3- سوزش یا درد پوست سر

فولیکولیت باعث می‌شود که در ناحیه پوست سر احساس سوزش داشته باشید یا هنگامی که سرتان را لمس می‌کنید در این نواحی احساس درد داشته باشد.

4- جوش‌های سر سفید در امتداد خط جلوی مو

وجود دانه‌های سر سفید کوچک در امتداد خط رویش مو یکی از واضح‌ترین نشانه‌های فولیکولیت پوست سر است. این احتمال به ویژه اگر با برخی علائم مانند خارش و سوزش همراه باشد واقعی‌تر است.

5- جوش‌های عمیق روی پوست سر

بسته به نوع فولیکولیت پوست سر و اینکه بیماری چقدر پیشرفت کرده باشد، ممکن است که جوش‌های سرتان بزرگ‌تر و عمیق‌تر شده باشند.

6- ریزش مو

در حالی که ریزش مو یک علامت اولیه نیست، برخی از پزشکان توصیه می‌کنند که اگر فولیکولیت پوست سر شدید شده باشد، می‌تواند باعث ریزش موها شود. مراجعه به یک متخصص پوست برای درمان فولیکولیت پوست سر می‌تواند به جلوگیری از این مشکل بزرگ کمک کند.

فولیکولیت و باکتری‌های پوست سر

فولیکول مو یک اندام کوچک و پویا است که در پوست پستانداران از جمله انسان یافت می‌شود. این قسمت از پوست وظیفه تولید و رشد موها را بر عهده دارد. هر فولیکول مو از چندین ساختار از جمله پاپیلا، غدد چربی و عضله پیلی آرکتور تشکیل شده است. پاپیلا یک برآمدگی کوچک و مخروطی شکل در پایه فولیکول مو است. این برآمدگی حاوی سلول‌های تخصصی است که نقش مهمی در رشد مو دارند. رگ‌های خونی داخل پاپیلا تغذیه فولیکول مو را فراهم می‌کنند. غدد چربی که وظیفه ترشح چربی و حفظ رطوبت پوست سر را بر عهده دارد نیز به فولیکول مو متصل است.

علاوه بر غدد چربی، عضله آرکتور پیلی نیز به پایه فولیکول مو متصل است. در حالت کلی فولیکول‌های مو یک چرخه مداوم رشد و استراحت را پشت سر می‌گذارند. مرحله رشد به نام آناژن شناخته می‌شود که در طی آن مو به طور فعال رشد می‌کند. به دنبال آن یک فاز انتقالی به نام کاتاژن و سپس یک مرحله استراحت به نام تلوژن نیز وجود دارد. پس از مرحله تلوژن، موها می‌ریزند و چرخه دوباره از سر گرفته می‌شود و موهای جدید شروع به رشد می‌کنند. فولیکول‌های مو در سرتاسر بدن وجود دارد و تراکم آن‌ها در نواحی مختلف متفاوت است. با وجود اینکه آن‌ها بیشتر در پوست سر یافت می‌شوند، اما در سایر قسمت‌های بدن مانند صورت، بازوها، پاها و ناحیه شرمگاهی نیز وجود دارند.

چه زمانی فولیکولیت ایجاد می‌شود؟

شناخت ساختار و عملکرد فولیکول‌های مو در زمینه‌های مختلف از جمله پوست، زیبایی و کاشت مو ضروری است. همان‌طور که گفتیم فولیکولیت یک بیماری شایع پوستی است و زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو ملتهب یا عفونی شوند. فولیکول‌های مو کیسه‌های کوچکی در پوست هستند که مو از آن‌ها رشد می‌کند. آن‌ها به غدد چربی متصل هستند که روغن (سبوم) تولید می‌کنند و سبب حفظ لطافت مو و پوست سر می‌شوند.

متخصصان پوست همچنین هشدار می‌دهند که اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، آکنه دارید، آلرژی دارید یا درماتیت دارید یا از داروهایی مانند کرم‌های استروئیدی استفاده می‌کنید، احتمال ابتلا به فولیکولیت پوست سر بیشتر است. اما در اغلب موارد فولیکولیت زمانی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر میکروارگانیسم‌ها وارد فولیکول‌های مو شوند. این عارضه می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم ایجاد شود.

1- عفونت باکتریایی

استافیلوکوکوس اورئوس شایع‌ترین باکتری مسئول فولیکولیت است. هنگامی که باکتری به فولیکول مو حمله می‌کند، می تواند باعث التهاب و عفونت شود.

2- عفونت قارچی

انواع خاصی از قارچ‌ها مانند گونه‌های مالاسزیا، می‌توانند باعث فولیکولیت شوند. این قارچ‌ها به طور طبیعی روی پوست وجود دارند اما می‌توانند در شرایط خاصی رشد کنند و باعث عفونت شوند.

3- تحریک یا آسیب

اصطکاک ناشی از لباس‌های تنگ، اصلاح یا سایر اشکال تحریک پوست می‌تواند منجر به فولیکولیت شود. هنگامی که فولیکول‌های مو تحریک می‌شوند یا آسیب می‌بینند، حمله میکروارگانیسم‌ها و ایجاد عفونت آسان‌تر می‌شود.

4- بهداشت ضعیف

اقدامات بهداشتی ناکافی می‌تواند به ایجاد فولیکولیت کمک کند. هنگامی که پوست به درستی تمیز نشود، کثیفی، عرق و روغن روی سطح پوست تجمع پیدا می‌کند و خطر عفونت را افزایش دهد. درمان فولیکولیت معمولاً شامل اقدامات خودمراقبتی و در برخی موارد مداخله پزشکی است. اقدامات خودمراقبتی شامل تمیز نگه داشتن ناحیه آسیب دیده، استفاده از کمپرس گرم، پرهیز از اصلاح یا تحریک بیشتر ناحیه، و اجتناب از لباس‌های تنگی است که ممکن است به پوست آسیب دیده ساییده شود. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند یا بدتر شود، متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی را برای درمان فولیکولیت باکتریایی تجویز کند.

در اغلب موارد برای فولیکولیت قارچی داروهای ضد قارچ تجویز می‌شود و در موارد شدید، برش و تخلیه آبسه‌های بزرگ یا سایر اقدامات پزشکی ممکن است لازم باشد. توجه به این نکته مهم است که اگرچه فولیکولیت می‌تواند ناراحت کننده و آزاردهنده باشد، اما معمولاً یک بیماری خیلی جدی و خطرناک نیست و در اکثر موارد با درمان‌های مناسب برطرف می‌شود. اگر مشکوک به فولیکولیت هستید یا در مورد سلامت پوست یا موی خود نگرانی دارید، بهتر است برای تشخیص دقیق و درمان مناسب با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.

درمان فولیکولیت

دوره درمان فولیکولیت پوست سر بسته به علت و شدت هر مورد می‌تواند متفاوت باشد. بدون مشورت با متخصص پوست، درمان‌هایی وجود دارند که می‌توانید در خانه انجام دهید، اما متخصصان پوست هشدار می‌دهند که برای درمان این مشکل حتما به یک متخصص پوست مراجعه کنید. برخی از درمان‌ها تغییرات ساده رفتاری هستند، در حالی که برخی دیگر از درمان‌ها شامل داروهای تجویزی می‌باشد.

1- استفاده از شامپوی شوره سر

اکثر متخصصان پوست توصیه می‌کنند که پوست سر خود را مرتب بشویید و از شامپوهای ضدشوره حاوی مواد ضدقارچ استفاده کنید. این‌ها شامپوهایی هستند که به حذف مخمر، روغن و سایر میکروب‌ها از اطراف فولیکول‌های مو کمک می‌کنند و به این صورت التهاب و عفونت را کاهش می‌دهند.

2- استفاده از ضدعفونی کننده و ضدقارچ طبیعی

چندین روغن ضروری و گیاهی وجود دارند که به طور طبیعی ضدعفونی کننده و ضدقارچ هستند. یکی از این روغن‌ها، روغن درخت چای است که به عنوان یک ماده بدون نسخه برای درمان فولیکولیت پوست سر توصیه می‌شود.

3- اجتناب از آب داغ

فولیکولیت پوست سر باعث التهاب پوست سر و تحریک سد پوستی می‌شود. از این رو برای شستن موها به جای آب داغ از آب ولرم استفاده کنید، زیرا آب داغ خارش را تشدید می‌کند و باعث خشکی پوست می‌شود. با این حال، کمپرس آب گرم در خارج از حمام تسکین‌دهنده است و تخلیه جوش‌ها را تسهیل می‌کند.

چه زمانی برای درمان فولیکولیت باید به پزشک مراجعه کرد؟

فولیکولیت یک بیماری شایع پوستی است که با التهاب فولیکول‌های مو مشخص می‌شود و معمولاً در اثر عفونت‌های باکتریایی یا قارچی ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد، فولیکولیت خفیف است و بدون مداخله پزشک خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید.

1- علائم بدتر شود یا تداوم پیدا کند

اگر علائم شما علیرغم اقدامات خودمراقبتی بدتر شد یا بعد از یک یا دو هفته بهبود نیافت، توصیه می‌شود به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. فولیکولیت مداوم یا شدید ممکن است به درمان‌های قوی‌تری نیاز داشته باشد که می‌تواند توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی تجویز شود.

2- گسترش بیماری

اگر فولیکولیت به نواحی بزرگ‌تری از بدن شما گسترش یابد یا اگر چندین محل عفونت دارید، ممکن است نشان دهنده عفونت شدیدتر یا گسترده‌تر باشد. ارزیابی پزشکی می‌تواند به تعیین علت زمینه‌ای و ارائه درمان مناسب کمک کند.

3- علائم سیستمیک

اگر علائمی مانند تب، لرز، خستگی یا تورم غدد لنفاوی را در کنار فولیکولیت تجربه کنید، ممکن است نشان دهنده عفونت جدی‌تری باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

4- فولیکولیت مکرر یا مزمن

اگر اغلب دوره‌های فولیکولیت را تجربه می‌کنید یا اگر بیماری مزمن می‌شود، توصیه می‌شود با پزشک مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند به شناسایی عوامل زمینه‌ای که در ماهیت مکرر یا طولانی مدت بیماری شما تاثیر می‌گذارند کمک کنند و گزینه‌های درمانی مناسب را پیشنهاد کنند.

عوارض فولیکولیت

فولیکولیت می‌تواند به عوارضی مانند تشکیل آبسه، سلولیت (عفونت پوست) یا ایجاد اسکار منجر شود. در صورت مشاهده هر گونه نشانه‌ای از عوارض، مانند بدتر شدن درد و قرمزی به سرعت در حال گسترش، یا وجود برجستگی‌های پر از چرک، ضروری است که به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید. اگر اختلالات ایمنی یا شرایط حاد پزشکی دارید نیز حتما باید به پزشک مراجعه کنید. این شرایط می‌تواند خطر عفونت‌های شدیدتر را افزایش دهد و روند درمان را کند کند.

در پایان این مقاله امیدواریم شما را با جنبه های مختلففولیکولیت پوست سر به خوبی آشنا کرده باشیم. گاهی فولیکولیت ممکن است به صورت خود به خود یا با استفاده ازمحصولات بدون نسخه برطرف شود. اما اگر محصولات بدون نسخه را برای چند وقت (حدود 7 تا 10 روز) امتحان کردید و علائم شما بهتر نشد، برای کمک، به متخصص پوست مراجعه کنید.بر خلاف سایر بیماری‌های پوست سر مانند شوره سر، فولیکولیت پوست سر اغلب برای بهبود نیاز به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی یا ضد‌عفونی کننده دارد.