دنیای تکنیکها و روشهای مراقبت از پوست همیشه در حال تکامل است. از این رو، مصرف کنندگان همواره در حال جستجوی مواد متحول کننده مراقبت از پوست بروزتر و پیشرفتهتری هستند. در سالهای اخیر، سلولهای بنیادی سر و صدای زیادی کرده و برندهای متعددی استفاده از آنها را در محصولات مراقبتی خود تبلیغ میکنند. اما آیا واقعاً سلولهای بنیادی اکسیری پنهان برای مراقبت از پوست و جوانسازی آن هستند یا همه این تبلیغات، تنها در حد حرف و حدیث است؟! بیایید به دنیای سلولهای بنیادی در رابطه با مراقبت از پوست نگاهی بیندازیم تا برخی از اشتباهات رایج در این باره را رد کنیم تا حقیقت این ماده منحصر به فرد آشکار شود.
آیا میدانید ویژگی سلولهای بنیادی که آنها را از سایر سلولهای بدن متمایز میکند چیست؟ در پاسخ میتوان گفت که اگرچه سلولهای بنیادی به عنوان سلولهای ساده شروع به کار و تکثیر میکنند و برای بافت خاصی در بدن تخصصی نیستند، اما دو ویژگی منحصر به فرد دارند که آنها را از سایر سلولها متمایز میکند. در ادامه به توضیح این دو ویژگی میپردازیم.
1. همانند سازی. اولین ویژگی متمایز سلولهای بنیادی این است که آنها میتوانند خود را تکرار کنند، به این معنی که میتوانند کپیهای یکسانی از خود ایجاد کنند یا به اصطلاح همانند سازی کنند.
2. بازسازی. دومین ویژگی متمایز سلولهای بنیادی، ظرفیت قابل توجه آنها در بازسازی است، به طوری که این سلولها میتوانند بافتهای مختلف بدن ما بازسازی کنند. آنها این کار را تقریباً با تبدیل به هر سلول خاص بافت دیگری انجام میدهند. بنابراین، سلولهای بنیادی، به عنوان سلولهای سادة غیرتخصصی ایجاد میشوند، اما میتوانند به سلولهای تخصصی که ممکن است بدن ما به آن نیاز داشته باشد تبدیل و یا تغییر یابند.
از میان سلولهای پوستی، ماهیچه ای و یا حتی مغزی، سلولهای بنیادی تنها سلولهایی در بدن هستند که میتوانند تقریباً به هر سلول دیگری تبدیل شوند. در واقع، تمام سلولهای موجود در بدن ما ابتدا از سلولهای بنیادی سرچشمه میگیرند.
سلولهای بنیادی به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود، نقش حیاتی در بهبود و بازسازی بافتهای بدن دارند. وظیفه اصلی آنها این است که به عنوان سیستم ترمیم و نگهداری بدن عمل میکنند. آنها این کار را با تبدیل به سلولهای تخصصی جدید که جایگزین سلولها و بافتهای آسیب دیده میشوند، انجام میدهند.
به عنوان مثال، هنگامی که جایی از بدن ما دچار بریدگی یا زخم میشود، سلولهای بنیادی میتوانند به انواع سلولهای مورد نیاز برای ترمیم و التیام زخم مانند کلاژن، الاستین و کراتینوسیتها (سلولهای پوستی) تبدیل میشوند.
پس سلولهای بنیادی به عنوان بخشی از مکانیسم ترمیم بدنی، قابلیتهای زیر را دارند:
خواص درمانی و بازسازی سلولهای بنیادی، آنها را به موضوعی داغ و پرطرفدار در تحقیقات پوستی تبدیل کرده است. اگرچه تحقیقات هنوز در مراحل اولیه خود هستند، اما استفاده از سلولهای بنیادی در انواع درمانهای مرتبط با پوست بسیار مورد بررسی قرار گفته است.
سلولهای بنیادی ابزاری امیدوارکننده در بهبود زیبایی پوست هستند. به طوری که برخی مطالعات نشان داده اند که سلولهای بنیادی میتوانند تولید کلاژن و الاستین را افزایش دهند که این امر میتواند به کاهش چین و چروک و افتادگی پوست کمک کند.
مطالعات دیگر نشان میدهند که سلولهای بنیادی میتوانند بهبود زخم را تسریع کنند، که به ویژه پس از درمانهای زیبایی هم چون میکرونیدلینگ و لایه برداری با لیزر مفید است.
محققان هم چنین در حال مطالعه نقشهای احتمالی سلولهای بنیادی پیرامون موارد زیر هستند:
هرچند تحقیقات بیشتری در این مورد نیاز است، اما نتایج حاصل، تاکنون امیدوار کننده بوده است.
سلولهای بنیادی فراتر از فواید زیبایی، پتانسیل درمان بیماریها و سایر شرایط پوستی مختلف را نیز دارند. مطالعات مختلف نشان داده اند که محصولات موضعی مبتنی بر سلولهای بنیادی ممکن است به بهبود بیماریهای التهابی پوستی همچون پسوریازیس و درماتیت آتوپیک کمک کنند. خواص ترمیم زخم سلولهای بنیادی نیز در تسریع زمان بهبود زخمهایی مانند زخم دیابتی نوید بخش بوده است.
اما سلولهای بنیادی چگونه به این فواید بازسازی ویژه دست یافته اند؟
یکی از روشها، ارسال پیام از طرف سلولهای بنیادی به سلولهای دیگر است تا به آنها، نحوه عملکردشان را القا کنند. سلولهای بنیادی از مولکولهای پیام رسان موسوم به فاکتورهای رشد و سیتوکینها استفاده میکنند تا دستورالعملهای خاصی را برای کمک به ترمیم و بازسازی پوست به سلولهای دیگر بفرستند.
آیا میدانستید که تقریباً تمام سلولهای بدن ما با یکدیگر در ارتباط هستند؟ اما زبانی که آنها استفاده میکنند مولکولهای پیام رسان شیمیایی است که به عنوان فاکتورهای رشد و سیتوکینها شناخته میشوند.
هر مولکول پیام رسان، پیام کدگذاری شدة خاصی را حمل میکند که روی رسپتور منطبق بر سلول گیرنده قرار میگیرد، درست مانند قفل و کلید. سپس این سلول گیرنده میتواند پیام را رمزگشایی کرده و بیان کند.
به طور کلی، فاکتورهای رشد و سیتوکینها میتوانند فعالیتهای سلولی مختلف زیر را تنظیم کنند:
این ارتباط سلول به سلول نقش حیاتی در بهبود زخم و بازسازی پوست دارد. سلولهای بنیادی، فاکتورهای رشد و سیتوکینها را میفرستند تا به سایر سلولها بیاموزند که برای تسهیل ترمیم و بازسازی چه کنند.
خبر خوب این است که سلولهای بنیادی مورد استفاده در محصولات مراقبت از پوست از نظر اخلاقی مشکلی ندارند و این فرآیند شامل استفاده از سلولهای بنیادی جنین نمیشود و به جای آن، این سلولها از اهداکنندگان راضی بزرگسال یا نمونههای بافتی که از نظر اخلاقی مشکلی ندارند، جمع آوری میشوند.
این سلولهای بنیادی، سلولهای بنیادی مزانشیمی (MSCs) نامیده میشوند و معمولاً از یکی از موارد زیر تامین میشوند:
منشا سلولهای بنیادی |
روش جمع آوری |
مغز استخوان |
معمولاً از استخوان لگن گرفته میشود. |
بافت آدیپوز (چربی) |
طی لیپوساکشن حاصل میشود. |
فیبروبلاستها (سلولهای تولید کننده کلاژن و الاستین) |
از منابع مختلف، از جمله پوست باقی مانده از جراحی و حتی پوست ختنه گاه به جای مانده از ختنه نوزاد به دست میآیند. |
خون بند ناف |
که اهدایی پس از تولد نوزاد میباشد. |
با این حال، همه سلولهای بنیادی مزانشیمی مزایای یکسانی ندارند. نوع فاکتورهای رشد و سیتوکینهایی که سلولهای بنیادی ترشح میکنند بسته به منبع آنها میتواند متفاوت باشد و برخی ممکن است برای اهداف پزشکی خاص، مفیدتر از سایرین باشند.
یک سوال که اغلب هنگام بحث در مورد درمان با سلولهای بنیادی مطرح میشود، خطر مرتبط با استفاده از سلولهای بنیادی شخص دیگر است، به خصوص اگر اهدا کننده و گیرنده بلافاصله با هم مچ نشوند.
این موضوع جای نگرانی دارد، از این رو محققان راهی برای جلوگیری از این خطر پیدا کرده اند. بنابراین آنها از سلولهای بنیادی واقعی در تولید محصولات خود استفاده نمیکنند.
پس چگونه این محصولات بدون داشتن سلولهای بنیادی واقعی فواید و نقش سلولهای بنیادی را ایفا میکنند؟ پاسخ در فاکتورهای رشد و سیتوکینهایی نهفته است که سلولهای بنیادی زنده ترشح میکنند و به عنوان محیط یا رسانههای شرطی شده شناخته میشوند.
رسانههای شرطی شده: همان طور که اشاره شده راز مزایای سلولهای بنیادی در واقع این فاکتورهای رشد و سیتوکینهای ترشح شده توسط این سلولهای بنیادی هستند که حاوی دستورالعملهای خاصی هستند که به سلولهای دیگر اطلاع میدهند که چه کنند.
امروزه محققان توانسته اند سلولهای بنیادی را در آزمایشگاهها رشد دهند تا همان فاکتورهای رشد و سیتوکینهای حیاتی شفابخش و احیا کننده تولید شده توسط سلولهای بنیادی زنده را در داخل بدن ترشح کنند. سلولهای بنیادی سپس به طور کامل فیلتر شده و دور ریخته میشوند و هیچ سلول زنده یا DNA ای باقی نمیماند. لازم به اشاره است که بروس غنی از مواد مغذی بدون سلول باقی مانده که حاوی تمام مولکولهای پیام رسان مفید است، رسانه شرطی شده نامیده میشود.
شما میتوانید رسانههای شرطی شده را به عنوان پیامی در بطری در نظر بگیرید که سیگنالها و دستورالعملهای کلیدی دریافت شده از سلولهای بنیادی را حمل میکنند. در نتیجه، محیطهای شرطی شده، هرگونه خطر انتقال یا به اصطلاح ترانسفر DNA از اهدا کننده به گیرنده، رد شدن توسط گیرنده یا انتقال عفونت را برطرف میکنند و آن را به گزینه ای ایمن برای محصولات مراقبت از پوست تبدیل میکنند. از این رو، امروزه رسانه شرطی شدة مشتق از سلولهای بنیادی انسانی برای جایگزینی این سلولها در محصولات مراقبت از پوست استفاده میشوند.
بسیاری از کمپانیهای تولید کننده محصولات مراقبت از پوست، در محصولات خود از سلولهای بنیادی گیاهی یا حیوانی حاصل از سیب، یاس بنفش یا حلزون استفاده میکنند. اما آیا سلولهای بنیادی غیرانسانی فوایدی مشابه سلولهای بنیادی انسانی دارند؟!
پاسخ این است که متاسفانه سلولهای بنیادی غیرانسانی هم چون سلولهای بنیادی انسانی عمل نمیکنند و بیشتر این ادعاها تنها ترفندهای بازاریابی برخی از شرکتهای تولید کننده محصولات مراقبتی است که برای جلب توجه مصرف کنندگان از اصطلاح "سلولهای بنیادی" در تولیدات خود استفاده میکنند و این تصور اشتباه را ایجاد میکنند که این سلولهای بنیادی غیرانسانی مزایای سلولهای بنیادی انسانی را ارائه میدهند.
سلولهای بنیادی گیاهی، حلزونی یا سایر سلولهای بنیادی غیرانسانی متوجه زبان بیولوژیکی سلولهای بنیادی انسان نمیشوند و سلولهای انسانی ما نمیتوانند پیام آنها را دریافت کنند، زیرا این سلولهای بنیادی غیرانسانی کلید مناسبی برای باز کردن گیرنده سلولی سلولهای ما را ندارند.
با این حال، این بدان معنا نیست که محصولات حاوی سلولهای بنیادی غیرانسانی هیچ فایده ای برای پوست ندارند. آنها ممکن است خواص آنتی اکسیدانی داشته باشند یا به هیدراتاسیون و آب رسانی پوست شما کمک کنند. اما آنها به هیچ عنوان مزایای خاصی را که سلولهای بنیادی انسانی ارائه میدهند نخواهند داشت.
اکنون که به اصول اولیه سلولهای بنیادی در مراقبت از پوست پرداختیم، اجازه دهید برخی از باورهای غلط رایج پیرامون این مورد را برطرف کنیم.
بنابراین، خرید محصولات مراقبت از پوست حاوی سلولهای بنیادی از شرکتهای قابل اعتمادی که با تحقیقات محکم، مستقل و بررسی شده، پشتیبان ادعاهای خود هستند، بسیار مهم و ضروری است و دلیل توصیههای بسیار پیرامون خرید محصولات اصل و معتبر و شناخت محصولات اصل موجود در بازار از انواع فیک آنها اینجا روشن میشود.
هم چنان که بازار محصولات مراقبت از پوست حاوی سلولهای بنیادی داغ است، به دست آوردن یک درک کامل از حقایق به شما کمک میکند تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد گنجاندن این محصولات در روتین محصولات مراقبت از پوست خود بگیرید. اگرچه در این زمینه هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است و مطالعات بسیاری در این باره در حال انجام است، اما به طور مداوم اکتشافات جدیدی در مورد کاربردهای عملی سلولهای بنیادی انجام میشود.
با اطلاع یافتن از آخرین تحقیقات صورت گرفته، میتوانید از ایمنی و اثربخشی محصولات مراقبت از پوست حاوی سلولهای بنیادی که انتخاب میکنید مطمئن باشید.
برای ثبت نظرات، نقد و بررسی شما لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید؛ سپس با کلیک روی “ارسال دیدگاه” وارد صفحه ثبت دیدگاه میشوید